Co to jest narcyzm? Najważniejsze definicje i jak rozpoznać osobowość narcystyczną

Czy słowo „narcyz” jest nadużywane?

Czasem tak, ale znacznie częściej – jest źle rozumiane. W świecie, który promuje egocentryzm, rozpoznanie zachowań narcystycznych jest ważniejsze niż kiedykolwiek. Wiedza nie służy tu wyzywaniu, lecz ochronie.

Możliwe, że najbardziej oburzeni „modą na narcyzm” są ci, których zachowania zostały wreszcie nazwane. Dziś coraz więcej osób mówi głośno o przemocowych relacjach i emocjonalnym nadużyciu. To dobrze – świadomość ratuje.

Każdy ma ego – ale nie każdy rani innych

Każda osoba ma ego. Każda może zachować się egoistycznie. Ale nie każdy wykorzystuje innych, manipuluje nimi, czy niszczy ich poczucie własnej wartości. Rozpoznawanie zachowań narcystycznych nie oznacza osądzania – oznacza ochronę.

Nie potrzebujesz diagnozy, by powiedzieć: „To mnie rani” lub „Nie chcę tak być traktowana”.

Narcyzm – jako styl osobowości (a nie tylko diagnoza)

Osobowość narcystyczna charakteryzuje się:

brakiem empatii,
potrzebą podziwu,
wyolbrzymianiem swoich zasług, osiągnięć, statusu,
poczuciem wyższości i uprzywilejowania,
zazdrością,
brakiem głębokich więzi,
chroniczną potrzebą kontroli i potwierdzenia,
trudnością w przyjęciu krytyki,
rozbieżnością między wizerunkiem publicznym a zachowaniem prywatnym,
przekraczaniem granic innych,
stosowaniem manipulacji (np. gaslightingu),
brakiem prawdziwej bliskości i wrażliwości.

Narcyzm może przybierać formę jawną lub ukrytą.

Czy musisz wiedzieć, czy ktoś jest „narcyzem”? Nie.

Najważniejsze pytania to:

Czy czuję się bezpiecznie przy tej osobie?
Czy mogę być sobą, bez ciągłego poczucia winy?
Czy moje granice są szanowane?

Nie potrzebujesz medycznej diagnozy, by zauważyć, że coś jest nie tak. Jeśli robisz, co możesz, masz dobre intencje, a i tak jesteś raniona – być może masz do czynienia z osobą narcystyczną lub toksyczną.

Narcyzm – definicje oficjalne i psychologiczne

Wikipedia:

Narcyzm to egocentryczny styl osobowości charakteryzujący się nadmiernym zainteresowaniem własnym wyglądem lub wizerunkiem oraz zaabsorbowaniem własnymi potrzebami, często kosztem innych.

Narcyzm występuje na kontinuum – od zdrowego do patologicznego.

Psychologia kliniczna (DSM-5):

Narcystyczne Zaburzenie Osobowości (NPD) to wzorzec zachowań zdominowany przez:

poczucie wielkości,

potrzebę bycia podziwianym,

brak empatii,

niezdolność do przyjęcia perspektywy innych.

To zaburzenie diagnozuje się tylko wtedy, gdy cechy te są trwałe, dezadaptacyjne i prowadzą do cierpienia – u osoby lub jej otoczenia.

NPD należy do tzw. zaburzeń osobowości wiązki B – razem z borderline, histrionicznym i antyspołecznym zaburzeniem osobowości.

Ważne!

Nie musisz używać terminologii klinicznej, by chronić siebie. Możesz po prostu nazwać rzeczy po imieniu:

„To mnie rani”
„Nie chcę być traktowana w ten sposób”
„Widzę wzorzec, który się powtarza”

Im więcej rozumiesz, tym więcej masz mocy, by żyć w zgodzie ze sobą.

Kompaktowy ebook o manipulacjach — prosty, klarowny i praktyczny. 60 najczęściej stosowanych taktyk oraz sposoby, jak je rozpoznawać, nazywać i nie dać się wciągnąć w gry. Napisany z myślą o osobach, które chcą odzyskać spokój, jasność i pewność siebie. Chcę, aby był dostępny cenowo dla każdego — także dla tych, którzy po trudnych relacjach dopiero zaczynają odbudowywać siebie, swoje granice i poczucie bezpieczeństwa. Dostępny tutaj: https://buymeacoffee.com/malvinadunder/extras

Teksty o narcyzmie nie są często neutralne, to nie aromaterapia.
Część osób, które stosują tego typu manipulacje, może poczuć zagrożenie czytaniem o taktykach, które wychodzą na światło dzienne.
Psychologia pozostaje neutralna i kieruje się swoimi zasadami. Jednak, gdyby tutaj było napisane:
„Dynamika relacji narcystycznej sprzyja występowaniu dysregulacji emocjonalnej o podłożu intrapersonalnym i interakcyjnym, co wtórnie prowadzi do chronicznej deprywacji potrzeb afiliacyjnych, koregulacyjnych i autonomicznych, utrwalając dezadaptacyjne schematy funkcjonowania”…to mało kto się zainteresuje.
A jeśli jest napisane:
„narcyz rozbraja, łamie Twoje granice, robi z Ciebie winowajcę, a potem oczekuje wdzięczności.” — to osoba w takiej relacji powie:
„O Boże, w końcu ktoś opisał mój świat.”
Psychoedukacja musi być zrozumiała.
To nie jest praca doktorska — to ludzki język.
Na tę stronę często trafiają osoby otwarte, ciekawe świata, empatyczne i właśnie te najbardziej potrzebują tej wiedzy.

Znajdziesz w tej kategorii “narcyzm” ważne informacje na temat zachowań narcystycznych i manipulacjach. Każdy człowiek ma ego i każdy może się negatywnie zachować, dlatego trzeba patrzeć całościowo, a NIE wybierać pojedyncze zdania z kontekstu. Aby lepiej poznać i zrozumieć narcyzm, czym jest i nie jest, zajrzyj do innych artykułów.