Trójkąt Dramatyczny – Zrozumienie Dysfunkcyjnych Ról w Konflikcie

Bardzo trudno jest nie reagować, gdy ktoś przekręca Twoje słowa, używa manipulacji, obwinia, bezpodstawnie oskarża, próbuje wywołać wstyd i wyrzuty sumienia, plotkuje, mówi kłamstwa, projektuje swoje poczucie i swoje nieuznane cechy na Ciebie, a nawet łamie etykę pracy, zdradza przyjaźń lub miłość. Tego typu zachowanie prowadzi do zaognienia konfliktów i niezdrowych interakcji.

„Trójkąt Dramatyczny” to termin stworzony przez Stephena Karpmana w latach 60. XX wieku. Jest to model dysfunkcyjnych interakcji społecznych, który ilustruje grę o władzę, obejmującą trzy role: Ofiary, Wybawcy i Prokuratora. Każda z tych ról reprezentuje powszechne, ale nieskuteczne reakcje na konflikt. Choć te role nie są stałe i mogą się zmieniać w trakcie rozmowy, wciąż mamy tendencję do podświadomego przyjmowania jednej z nich.

Role w Trójkącie Dramatycznym – Ofiara, Prokurator, Wybawca

• Ofiara – osoba, która czuje się poszkodowana i bezsilna, obwiniając innych za swoje problemy. Często przyjmuje postawę „biednej ofiary” i oczekuje współczucia od innych, zamiast aktywnie rozwiązywać swoje problemy.
• Prokurator – osoba, która oskarża i atakuje, obwiniając innych za wszystko, co idzie nie tak. Często jest to rola, którą łatwo zauważyć, bo łączy się z agresywnym podejściem i brakiem asertywności.
• Wybawca – osoba, która poczuwa się do obowiązku ratowania innych, niezależnie od sytuacji. Często wtrąca się tam, gdzie nie jest zaproszona, pocieszając na siłę i tłumacząc negatywne zachowania innych.

Jak Wydostać Się z Trójkąta Dramatycznego?

Największa trudność na początku to zauważenie, w jaką rolę wpadliśmy i jakie role przyjęła druga strona. Kluczowym krokiem jest zatrzymanie się na chwilę, uświadomienie sobie, że uczestniczymy w grze o władzę, i świadome wyjście z tej roli.

Warto wiedzieć, że w Trójkącie Dramatycznym nie chodzi o walkę i rywalizację, lecz o wyjście z tej dynamiki i przejście do zdrowych, dorosłych interakcji.

Trójkąt Zwycięzcy – Przekształcenie Trójkąta Dramatycznego

W 1990 roku Acey Choy opracował Trójkąt Zwycięzcy, który opiera się na dorosłych cechach, które wszyscy możemy rozwijać, by wyjść z destrukcyjnych ról.

1. Prokurator – zamiast oskarżać, możemy stać się liderami. Prokurator, który odnosi się do faktów i adresuje problemy w sposób asertywny, może stać się skutecznym liderem lub mądrym nauczycielem.
2. Ofiara – zamiast trwać w roli biednej ofiary, warto uwierzyć w siebie i wyjść z roli, stając się Kreatorem swojego życia. Kreator bierze odpowiedzialność za swoje działania i nie czeka na innych, by rozwiązywali jego problemy.
3. Wybawca – zamiast ratować innych za wszelką cenę, warto stać się dobrym coachem. Wybawca, który nie zmusza się do pocieszania i tłumaczenia, ale słucha i wspiera, kiedy jest o to poproszony, staje się wartościowym doradcą.

Zakończenie Gry – Jak Wyjść z Trójkąta Dramatycznego?

Zatrzymanie się w momencie, w którym zauważymy, że gra o władzę została uruchomiona, jest kluczem do zakończenia Trójkąta Dramatycznego. Zamiast reagować impulsowo, warto przyjąć dorosłą postawę, oparte na asertywności, szacunku i konstruktywnej komunikacji.

Zmienianie swoich reakcji na konflikt może pomóc wyjść z tego błędnego koła, a dzięki rozwoju umiejętności rozwiązywania konfliktów w sposób dorosły, budujemy zdrowe relacje oparte na równości, szacunku i współpracy.

Pozdrawiam!
Malvina