Narcyzm, w kontekście Narcystycznego Zaburzenia Osobowości (NPD), jest zaburzeniem, które może dotyczyć zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Jednak, jak pokazują statystyki, narcyzm jest częściej diagnozowany u mężczyzn niż u kobiet. Szacuje się, że ryzyko rozpoznania NPD u mężczyzn jest dwukrotnie większe niż u kobiet. Zjawisko to wiąże się zarówno z czynnikami biologicznymi, jak i społeczno-kulturowymi oczekiwaniami dotyczącymi tego, jak cechy narcystyczne manifestują się u obu płci.

Narcyzm i płeć – dlaczego różnice występują?

Chociaż narcyzm dotyczy obu płci, wzorce zachowań narcystycznych mogą różnić się w zależności od płci, co ma związek z oczekiwaniami społecznymi dotyczącymi męskości i kobiecości. U mężczyzn narcyzm często objawia się poprzez dominację, ekshibicjonizm i zawyżoną samoocenę, czyli cechy kojarzone z męskimi stereotypami. Natomiast u kobiet narcyzm często przyjmuje formy bardziej wrażliwe i subtelne, takie jak wstyd, nadwrażliwość i niską samoocenę. Może to być bardziej związane z kobiecością, czyli stereotypami bezinteresowności i delikatności, które są często powiązane z wrażliwą formą narcyzmu.

Męski narcyzm – dominacja i autorytet

Męski narcyzm jest często związany z tradycyjnymi koncepcjami narcyzmu, w których dominują cechy wielkościowe, jak ekshibicjonizm, wiara w większe uprawnienia i zawyżona samoocena. Tego typu narcyzi mogą być publicznymi liderami, dążącymi do kontroli, uznania i podziwu, chwaląc się swoimi osiągnięciami oraz wykorzystywaniem innych do realizacji własnych celów.

Kobieta narcyz – subtelność, nadwrażliwość i ukryty wstyd

Kobiety narcystyczne mogą mieć bardziej ukrytą formę narcyzmu, która wyraża się poprzez wstyd i nadwrażliwość. Ich narcyzm może być subtelniejszy, ale równie destrukcyjny. Kobiety narcyz często szukają akceptacji i adoracji, a ich działania koncentrują się na zaspokajaniu potrzeby uznania przez otoczenie, jednocześnie starając się ukrywać swoje prawdziwe intencje.

Współczesne badania wskazują, że kobieta narcystyczna może wykorzystywać wyjątkową manipulację emocjonalną, aby kontrolować swoich bliskich, kreować obraz osoby ofiary i szukać pomocy od innych, jednocześnie wykorzystując ich. Jej zachowania mogą być bardziej maskowane w porównaniu do jawnego męskiego narcyzmu, ale równie toksyczne i manipulacyjne.

Ukryty narcyzm – związane z płcią różnice w zachowaniach

Ciekawe badania sugerują, że kobieta narcystyczna może przejawiać zachowania, które w tradycyjnych koncepcjach narcyzmu byłyby przypisane do mężczyzn. Jednak kobiety często wyrażają je w sposób bardziej wrażliwy, przez co często są niezauważalne dla otoczenia. Może to prowadzić do sytuacji, w której narcyzm u kobiety jest ukryty lub często diagnozowany jako inne zaburzenia, takie jak BPD (Borderline Personality Disorder) – Osobowość Chwiejna Emocjonalnie, która ma podobne symptomy do ukrytego narcyzmu, takie jak nadmierna wrażliwość i niskie poczucie wartości.

Narcyzm w kontekście społecznym i kulturowym

Narcyzm jest uzależniony od kontekstu społecznego, w jakim się pojawia. Społecznie kultywowane normy płciowemogą sprawiać, że narcyzm wyraża się w sposób różny w zależności od płci, jednak korzystanie z cech narcyza w celu uzyskania uwagi i kontroli może dotyczyć zarówno mężczyzn, jak i kobiet. W tym kontekście społeczne oczekiwaniadotyczące płciowych ról oraz norm wpływają na to, w jaki sposób narcyzm będzie postrzegany i przejawiał się w różnych sytuacjach.

Podsumowanie – narcyzm dotyczy obu płci

Choć narcyzm częściej diagnozowany jest u mężczyzn, to dotyczy obu płci, a jego przejawy mogą się różnić. Mężczyźni częściej przejawiają wielkościowy narcyzm, podczas gdy kobiety mogą wykazywać bardziej wrażliwą lub ukrytą formę narcyzmu, która może być trudniejsza do rozpoznania. Bez względu na płeć, narcyzm jest zawsze związany z potrzebą kontroli, manipulacją i poszukiwaniem podziwu – co prowadzi do toksycznych zachowań w relacjach interpersonalnych.

Fragment psychologicznego raportu:

“Narcyzm w jakiejkolwiek formie, nie dyskryminuje ze względu na płeć. Dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety, przy czym wyższy odsetek narcystycznych zaburzeń osobowości (NPD) zgłasza się u mężczyzn. Istnieją jednak przejawy NPD związane z płcią i mają one wiele wspólnego z normami społecznymi dotyczącymi mężczyzn i kobiet.

Narcyzm objawia się inaczej u mężczyzn i kobiet, a różnice te mogą być zgodne z oczekiwaniami roli płciowymi związanymi z kobiecością i męskością; Green i in., 2019, 2020a. W tradycyjnych społeczeństwach uważa się, że biologiczne różnice płci tworzą podział pracy poprzez praktyki socjalizacji płci, co z kolei powoduje role społeczne „odpowiednich płci”. W związku z tym większość stereotypów płciowych należy do dwóch kategorii odzwierciedlających cechy agencyjne (zdefiniowane jako dominacja, asertywność, konkurencyjność i potrzeba osiągnięcia) i cechy wspólnotowe (zdefiniowane jako delikatność, bezinteresowność i wychowanie), z których pierwsza była ściśle skorelowana z narcystycznym Osobowość i męski stereotyp, podczas gdy ten ostatni jest bardziej charakterystyczny dla kobiet i kobiecy stereotyp.

W rzeczywistości wielkościowy narcyzm jest związany ze stereotypową męską ekspresją od samego początku koncepcji osobowości, jak pokazano w starożytnym micie o Narcyzie. Zasugerowano, że męski charakter Narcyza i kobiecy charakter Echa są nasycone wyraźnymi cechami, które przypominają cechy wielkościowego i wrażliwego narcyzmu ([86]). Narcystyczna osobowość u mężczyzn wydaje się częściej kojarzona z tradycyjnymi koncepcjami narcyzmu, wyrażanymi jako podkreślanie wielkości, ekshibicjonizm, wiara w większe uprawnienia i zawyżona samoocena. I odwrotnie, narcyzm u kobiet wydaje się coraz częściej odzwierciedlać kobiecą postać wykazywaną przez echo, charakteryzującą się wstydem, nadwrażliwością i niską samooceną. Pomimo różnicowania płci męskich i żeńskich form narcyzmu często implikowano, znaczna część literatury psychoanalitycznej i empirycznej na temat narcyzmu, jak pokazuje ten przegląd, wywodzi się z dobrze udokumentowanego mitu o Narcyzie, podczas gdy rola echa została marginalizowana. To doprowadziło niektórych badaczy do zapytania „Czy echo ukrywa się w lesie?” ([97], s. 12).

“Female Narcissism: Assessment, Aetiology, and Behavioural Manifestations”. Green, Ava, MacLean, Rory, Charles, Kathy Źródło: Psychological Reports. Dec2022, Vol. 125 Issue 6, p2833-2864. 32p.