Generalnie uważa się, że za postawą i zachowaniem osoby narcystycznej jest wstyd i niskie poczucie wartości, które próbuje zrekompensować (na swój sposób). Wiele w tej kwestii zależy od tego, czy narcyzm jest zachowaniem czy zaburzeniem osobowości. Niezależnie od tego jak dokładnie jest, co się za tym kryje, zobaczmy co o tym mówi ciekawy autor Dr Peter Salerno. Warto znać różne podejścia, badania i teorie.

A może to tylko kwestia semantyki?

Czy narcyz naprawdę ma niską samoocenę? Dr Peter Salerno wyjaśnia, że…

Jednym z największych mitów o narcyzmie jest przekonanie, że osoby narcystyczne w głębi duszy mają niskie poczucie własnej wartości. Że ich wywyższanie się, kontrolowanie innych i arogancja to tylko krucha maska zakrywająca wewnętrzny wstyd. Że są to biedne, zranione dusze, które po prostu nie radzą sobie z własnymi kompleksami.

Ale dr Peter Salerno — specjalista w dziedzinie psychologii osobowości i badacz zaburzeń narcystycznych — jasno mówi: to nieprawda.

Według niego i zgodnie z najnowszymi badaniami, narcyzm nie wynika z niskiego poczucia własnej wartości. Wręcz przeciwnie — osoby narcystyczne często mają zupełnie normalne lub wręcz zawyżone poczucie własnej wartości, tylko że jest ono… toksycznie oderwane od rzeczywistości.

Salerno podkreśla:

„Narcyz nie działa tak, jak osoba z niskim poczuciem wartości. On nie próbuje się ukryć ani kompensować. On próbuje zdominować.”

W prostych słowach — narcyz nie działa dlatego, że czuje się gorszy. On działa, bo uważa się za lepszego.

Jego potrzeba kontroli, wyższości, bycia w centrum nie bierze się z ukrytych ran. To nie mechanizm obronny osoby skrzywdzonej. To cecha osobowości, która działa niezależnie od tego, co myślimy o jego „ukrytej wrażliwości”.

A przecież my — osoby empatyczne — tak często dajemy się na to złapać. Myślimy: „Może on/ona tak się zachowuje, bo czuje się źle ze sobą… Może potrzebuje więcej wsparcia… Może jak okażę więcej miłości, to się zmieni…”

Ale to iluzja. Bo narcyz nie działa z pozycji „boję się, że jestem bezwartościowy”.
On działa z pozycji: „Nie chcę, żebyś mi odebrała moją władzę.”

I właśnie dlatego — jak mówi dr Salerno — zmiana w przypadku narcyzmu jest tak trudna, ponieważ nie można naprawić czegoś, co w oczach narcyza nie jest problemem. On nie czuje potrzeby autorefleksji, bo nie uważa, że robi coś źle.

A my, karmiąc się mitem o ukrytej kruchości, wchodzimy w błędne koło:
– Dajemy więcej,
– tłumaczymy zachowania,
– usprawiedliwiamy ataki,
– liczymy, że “dotrzemy” do tej „wewnętrznej, zranionej duszy”…
…i wracamy z kolejnym ciosem emocjonalnym.

A prawda jest prosta. Narcyz nie działa z potrzeby bycia kochanym. Działa z potrzeby kontroli. Nie szuka ciepła. Szuka władzy.

Im szybciej to zrozumiesz, tym szybciej wyjdziesz z iluzji, że możesz „go/ją zmienić swoją dobrocią”.