Empatia czy wyuczona czujność? Kiedy „wysoka wrażliwość na ludzi” nie jest darem, ale strategią przetrwania

Wiele kobiet myli swoją nadzwyczajną czujność emocjonalną z empatią.
„Umiesz wyczuć nastrój w sekundę.”
„Zawsze wiesz, kiedy ktoś jest zły.”
„Jesteś uważna, delikatna, wrażliwa.”

I owszem — to wygląda jak empatia.
Ale empatia płynie z serca.
Ta czujność bardzo często płynie… z dzieciństwa.

Dokładnie z miejsca, w którym musiałaś:

– wyprzedzać emocje dorosłego,
– skanować jego mimikę, ton i gesty,
– przewidywać wybuchy,
– dopasowywać się, żeby „nie zrobić problemu”,
– czytać znaki, co masz zrobić, żeby było spokojnie.

To nie empatia.
To nadmierna czujność (hypervigilance) i radar emocjonalny, który włączył się, by chronić Cię przed nieprzewidywalnym dorosłym.


Dziecko wychowane przy nieprzewidywalnej osobie nie ma luksusu bycia dzieckiem

Jeśli jedna z Twoich najważniejszych osób dorosłych była:

– niestabilna,
– wybuchowa,
– emocjonalnie nieobecna,
– kapryśna,
– nieprzewidywalna,
– przeciążona,
– narcystyczna,
– uzależniona,
– lub „po prostu trudna”…

to Twoim zadaniem nie było „czuć”.
Twoim zadaniem było czytać.
Skupiać się na niej, nie na sobie.

Dzieci uczą się błyskawicznie, jak nastawić się na ich fale jak radio — dostroić się do emocjonalnej osoby, od której zależy ich bezpieczeństwo.

I to właśnie dostrojenie mylimy potem z empatią.


To nie dar. To adaptacja. I to adaptacja do trudnych warunków

Wiele kobiet ma przekonanie:

„Jestem empatyczna, bo od razu wyczuwam, kto jest najtrudniejszą osobą w pokoju.”

Problem w tym, że empata wyczuwa cierpienie,
a osoba po doświadczeniu chaosu w dzieciństwie wyczuwa zagrożenie.

To ogromna różnica.

Empatia skupia się na drugim człowieku.
Hiperczujność skupia się na bezpieczeństwie.


Dlaczego skanujesz najbardziej problematyczną osobę w pomieszczeniu?

Bo Twoje ciało zna ten schemat:

  1. Gdy mama/tata/ciocia/ojczym/siostra/opiekunka… były nieprzewidywalne, ich emocje decydowały o tym, czy dzień będzie spokojny, czy bolesny.
  2. Nauczyłaś się rozpoznawać subtelne zmiany — napięcie, ton głosu, przyspieszony oddech, spojrzenie.
  3. Układ nerwowy zaczął działać jak radar: „Kto tu jest najbardziej niebezpieczny emocjonalnie?”
  4. Gdy już to rozpoznasz, możesz dostroić się i uniknąć kary, krzyku, ciszy, zawstydzenia, krytyki.

To była strategia przetrwania.

W dorosłości wygląda to tak:

– wchodzisz do pokoju i od razu „czujesz klimat”,
– skanujesz ludzi,
– zwłaszcza jedną osobę — napiętą, trudną, arogancką, krytyczną, agresywną,
– Twoje ciało automatycznie dopasowuje się do niej.

To nie intuicja.
To nie empatia.
To przyzwyczajenie z dzieciństwa.


To nie jest Twoja cecha — to jest Twój trening

Dzieci wychowane przy stabilnych dorosłych:

– nie skanują pokoju,
– nie dopasowują się do każdej osoby,
– nie analizują nastrojów,
– nie przewidują wybuchów,
– nie biorą odpowiedzialności za emocje otoczenia.

Dzieci wychowane w chaosie — robią to automatycznie.

I w dorosłości nazywają to „empatią”.
Ale to często zraniona empatia — empatia nadmiarowa, bez granic, uruchamiana w celu kontroli ryzyka.


Największe zagrożenie: takie osoby wybierają osoby narcystyczne

Bo:

– wyczuwają trudną osobę (narcyz),
– zaczynają dostrajać się do niej,
– biorą odpowiedzialność za jej emocje,
– próbują stabilizować jej nastrój,
– starają się „uspokoić sytuację”,
– a narcyz czyta to jako zaproszenie do nadużyć.

To dlatego tak wiele empatycznych kobiet uważa, że mają „intuicję do złych ludzi”.
To nie intuicja.
To przyciąganie schematu, który już znasz.


Jak to uzdrowić?

1. Nazwij to, co robisz

„To nie empatia. To mój radar z dzieciństwa.”

2. Zacznij skanować siebie, nie innych

Co czujesz?
Czego potrzebujesz?
Czy ta osoba naprawdę jest Twoją odpowiedzialnością?

3. Od-internalizuj „uważność na zagrożenie”

To nie jest Twoje zadanie jako dorosłej.

4. Naucz ciało, że nie musi być na straży

Regulacja układu nerwowego:
oddech, grounding, rozluźnienie ramion, praca z barkami, powrót do ciała.

5. Ucz się tolerować cudzy dyskomfort

Nie musisz uspokajać ludzi.
Nie musisz być „tą odpowiedzialną”.

6. Stawiaj granice osobom, które chcesz „naprawić”

Jeśli ktoś przyciąga Twoją uwagę, bo jest trudny — to nie jest Twój człowiek.


Najważniejsze zdanie:

To, że wyczuwasz trudne osoby, nie oznacza, że powinnaś się nimi zajmować.
Oznacza tylko, że kiedyś musiałaś.

A dzisiaj — już nie musisz.


Kompaktowy ebook o manipulacjach — prosty, klarowny i praktyczny. 60 najczęściej stosowanych taktyk oraz sposoby, jak je rozpoznawać, nazywać i nie dać się wciągnąć w gry. Napisany z myślą o osobach, które chcą odzyskać spokój, jasność i pewność siebie. Chcę, aby był dostępny cenowo dla każdego — także dla tych, którzy po trudnych relacjach dopiero zaczynają odbudowywać siebie, swoje granice i poczucie bezpieczeństwa. Dostępny tutaj: https://buymeacoffee.com/malvinadunder/extras

Teksty o narcyzmie nie są często neutralne, to nie aromaterapia. 
Część osób, które stosują tego typu manipulacje, może poczuć zagrożenie czytaniem o taktykach, które wychodzą na światło dzienne.
Psychologia pozostaje neutralna i kieruje się swoimi zasadami. Jednak, gdyby tutaj było napisane:
„Dynamika relacji narcystycznej sprzyja występowaniu dysregulacji emocjonalnej o podłożu intrapersonalnym i interakcyjnym, co wtórnie prowadzi do chronicznej deprywacji potrzeb afiliacyjnych, koregulacyjnych i autonomicznych, utrwalając dezadaptacyjne schematy funkcjonowania”…to mało kto się zainteresuje.
A jeśli jest napisane:
„narcyz rozbraja, łamie Twoje granice, robi z Ciebie winowajcę, a potem oczekuje wdzięczności.” — to osoba w takiej relacji powie:
„O Boże, w końcu ktoś opisał mój świat.”
Psychoedukacja musi być zrozumiała.
To nie jest praca doktorska — to ludzki język.
Na tę stronę często trafiają osoby otwarte, ciekawe świata, empatyczne i właśnie te najbardziej potrzebują tej wiedzy.

Znajdziesz w tej kategorii “narcyzm” ważne informacje na temat zachowań narcystycznych i manipulacjach. Każdy człowiek ma ego i każdy może się negatywnie zachować, dlatego trzeba patrzeć całościowo, a NIE wybierać pojedyncze zdania z kontekstu. Aby lepiej poznać i zrozumieć narcyzm, czym jest i nie jest, zajrzyj do innych artykułów.


Ebooki i książki dostępne tutaj KSIĘGARNIA oraz EMPIK i wielu innych,
najwięcej opcji tutaj: https://buymeacoffee.com/malvinadunder/extras


Spotkajmy się na Instagram @malvinadunder

Leave a comment